იუნუს ემრე
(დაახლ. 1240-1321)
ყველა მიცნობს _ ვინ და რა ვარ... იუნუსი მქვია და მე
სახელს მმატებს აწ ყოველი წარმავალი დღე თუ ღამე;
ამ ორივე ქვეყანაში მინატრია ერთი რამე _
შენთან ყოფნა მწყუროდეს და არ მახსოვდეს ვინმე სხვა მე.
* * *
მიყვარხარ და... მიყვარხარ და... კვლავაც გეტყვი _ მიყვარხარ!
ჩემსა შიგან არსებობ და მაინც ვერ გცნობ _ ვინ მყავხარ?!
ხან ჭეშმარიტ გზას რომ ვდევთ და ხან უგზოოდ დავდივართ,
ვერ გავიგე _ შენ მოგყვები თუ მე თავად მიმყავხარ?!
ტრფობას გული შევწირე და წამით არ შევიცოდე,
აღარც რწმენას ვუხმობ რასმეს, რომ მის საშველს ვიცნობდე;
მე რომ, როგორც სოლომონმა, ფრინველთ ენა ვიცოდე,
ჩემსა შიგან შენ რომ გალობ, ვერ გავიგებ _ ვინ მყავხარ.
სიყვარულმა თავი ჩემი წარმტაცა და წამართვა,
მას სჩვევია წუთისოფლის ცოდვა-მადლით წარმართვა;
იუნუსს რომ ცეცხლი დაწვავს, თავსაც დასცემს დამართ, ვა...
კვლავაც ეტყვის თავის სულთანს _ შენ მიყვარხარ... მიყვარხარ!
(დაახლ. 1240-1321)
ყველა მიცნობს _ ვინ და რა ვარ... იუნუსი მქვია და მე
სახელს მმატებს აწ ყოველი წარმავალი დღე თუ ღამე;
ამ ორივე ქვეყანაში მინატრია ერთი რამე _
შენთან ყოფნა მწყუროდეს და არ მახსოვდეს ვინმე სხვა მე.
* * *
მიყვარხარ და... მიყვარხარ და... კვლავაც გეტყვი _ მიყვარხარ!
ჩემსა შიგან არსებობ და მაინც ვერ გცნობ _ ვინ მყავხარ?!
ხან ჭეშმარიტ გზას რომ ვდევთ და ხან უგზოოდ დავდივართ,
ვერ გავიგე _ შენ მოგყვები თუ მე თავად მიმყავხარ?!
ტრფობას გული შევწირე და წამით არ შევიცოდე,
აღარც რწმენას ვუხმობ რასმეს, რომ მის საშველს ვიცნობდე;
მე რომ, როგორც სოლომონმა, ფრინველთ ენა ვიცოდე,
ჩემსა შიგან შენ რომ გალობ, ვერ გავიგებ _ ვინ მყავხარ.
სიყვარულმა თავი ჩემი წარმტაცა და წამართვა,
მას სჩვევია წუთისოფლის ცოდვა-მადლით წარმართვა;
იუნუსს რომ ცეცხლი დაწვავს, თავსაც დასცემს დამართ, ვა...
კვლავაც ეტყვის თავის სულთანს _ შენ მიყვარხარ... მიყვარხარ!
ქაიგუსუზ აბდალი
(XIV-XV სს)
მე შენს გარდა, სხვა რამ ქვეყნად სალოცავი ვიცი განა?!
შენ რომ არა, ვის ვეყმო და ვანდო თავი, ვიცი განა?!
მითხრეს: `გახდნენ ავსულები, ტრფობის ზღვართან გასულები...~
წუთისოფლად ვინ კარგია და ვინ - ავი, ვიცი განა?!
ფარისეველს ვხედავ მრავალს... მათგან ხსნას და გამოსავალს
ვერსად ვაგნებ... მტრად ვექცე თუ მქონდეს ზავი, ვიცი განა?!
ქაიგუსუზ ყ ა რ ი ბ ვარ და სულ ძონძებით დავდივარ და
შენი სილამაზის გარდა, სანახავი ვიცი განა?!
აჰმედ ნედიმი
(1681-1730)
სიმღერა (შარქი)
მოდი, ჩვენს გულს განვაშოროთ, რაც რამ გრძნობა დაგვრჩა ავი,
ტანწერწეტა საროვ, მოდი, საადაბადს ვანდოთ თავი;
აგერ, ზღვაზე უკვე გველის მენავე და მისი ნავი...
ტანწერწეტა საროვ, მოდი, საადაბადს* ვანდოთ თავი.
მოდი, ისე მოვილხინოთ, რომ ქვეყანა ვარდნარს ჰგავდეს,
უკვდავების წყაროს თუნდაც ურჩხულები მცველად ჰყავდეს,
ჩვენ ისეთ ჯამს დავეწაფოთ, რომ ღვინო არ გაუთავდეს...
ტანწერწეტა საროვ, მოდი, საადაბადს ვანდოთ თავი.
დედა ნებას რომ დაგრთავდეს, გზა მეჩეთთან მოგიყვანდეს,
რომ იქ ერთად გამოვტაცოთ დღე საწუთროს ვერაგ ფანდებს,
ზღვისკენ ჩუმად ჩავყვებოდეთ ჩვენ სტამბოლის ქუჩა-ბანდებს...
ტანწერწეტა საროვ, მოდი, საადაბადს ვანდოთ თავი.
შენ იყო და მე ვიყო და თან მუტრიბსაც ვთხოვდეთ მოსვლას
და გავშორდეთ ყველას ერთად _ უფლის მგმობელს თუ ღვთისმოსავს,
მოდი, ნ ე დ ი მ ს დაუჯერე, ტრფობით გახელებულ მგოსანს...
ტანწერწეტა საროვ, მოდი, საადაბადს ვანდოთ თავი.
მეჰმეთ აქიფ ერსოი
(1873-1936)
ათას ოთხასი წლის წინ რომ იშვა
ყმაწვილი, მსგავსი გაბადრულ მთვარის,
ღვთის განჩინებით მას დაევალა
ჭირთაგან დახსნა არაბთა მხარის.
ადამის მოდგმა ასობით წელი
ღვთის მოციქულის შობას ელოდა,
მაგრამ თავიდან ვერვინ გაიგო,
რომ ის ყმაწვილი უფლისგან არის.
თუმცა რად გიკვირთ? _ ყმაწვილი იგი
თითქმის ველურთა მხარეში იშვა,
სადაც ხანგრძლივად ცხოვრობდა ხალხი _
ურჯულოთა და უღვთოთა გვარის.
იქაც კი, სადაც ცხოვრებას ჰქონდა
ასე თუ ისე ზნე და ზნეობა,
მანკიერება იყო იმ ზომის,
ვით დღევანდელი დღის შესაზარის.
იქ თითქოს ყველა მხეცსა ჰგავდა და
ლამის ცოცხლადვე ჭამდნენ ერთმანეთს,
ეშმაკი იყო ბატონ-პატრონი
ამ დედამიწის მთისა და ბარის.
მთელი სამყარო იყო ჩაფლული
სიხარბესა და ანგარებაში,
აღმოსავლეთის წარსულ დიდებას
დრო დასდგომოდა კვდომის და ზღვარის.
ღვთის მოციქული ორმოცი წლის რომ
შესრულდა, დადგა ცვლილების ჟამი,
ვინც მას ენდო, ის ღრმად ჩაფიქრდა
და შერცხვა ძველი ნამოქმედარის.
განწმინდა თვისი სულიერებით
მან ეს ქვეყანა და ღვთის წყალობა
მოჰფინა ყველას... მადლიერ მოყვრად
შეძლო გარდაქმნა მტარვალთა ჯარის.
ყველა სუსტსა და სასომიხდილში
შვა ჭეშმარიტი რწმენით იმედი
და გზა აჩვენა, რომ ცოდვა-ბრალი
დავიწყებოდათ, ვით ქროლა ქარის.
რომ ყველა იქმდეს დედამიწაზე
უფლის სახელით მადლს და სიკეთეს...
სამართლითა და პატიოსნებით
ავდარს მიეცა იერი დარის.
ღმერთმა მოწყალემ და მწყალობელმა,
ღვთის მოციქულის გარდმოვლინებით
განწმინდა ზადი და მოგვცა მადლი
ამ ყველაფრისა, რაც ქვეყნად არის.
ქემალეთთინ ქამუ
(1901-1948)
უცხოეთში
უცხოეთი, როგორც სევდა მზარავი,
რა ხანია, ჩემია და ჩემშია,
ახლობელი არსად მოჩანს არავინ,
უცხოობა ირგვლივ ყველაფერშია.
დრო გადის და სანთელივით ვდნები და
ყველა იმედს ერთად ვეთხოვები და
მგონი, უცხო ჩემთვის თავად ვხდები და
ეს ფიქრები, სადაცაა, შემშლიან.
უხალისოდ საპყარი ვარ, სხვა რა ვარ?!
თითქოს ცალი ხელის ანაბარა ვარ...
უცხოეთში მყოფი მე კი არა ვარ,
უცხოეთი, რა ხანია, ჩემშია.
ნაზიმ ჰიქმეთი
(1902-1963)
შემობრძანდი, სანატრელო ქალო!...
შემობრძანდი ჩემს საკანში, სანატრელო ქალო!...
დაღლილი ხარ? -
რით გიშველო, რომ არ დაიღალო?!
ფეხს ვარდისწყლით აქ ვერ დაგბან, არ მაქვს ვერცხლის ვარცლი...
მწყურვალი ხარ? -
ვერც შარბათით სავსე ჭიქას დაცლი...
მშიერი ხარ? -
შენ აქ სუფრა არ დაგხვდება არსად...
ღატაკი ვარ მემლექეთის სიღატაკის მსგავსად.
შემობრძანდი ჩემს საკანში, სანატრელო ქალო!...
რაწამს ნაბიჯს გადმოადგამ,
მსურს ღიმილით თვალო,
აქ რამდენი აყვავდება იატაკზე ვარდი,
თვალზე რამდენ მარგალიტის
ცრემლს დაგვადენს დარდი...
ეს საკანიც გამდიდრდება მზის სინათლით მაშინ, -
თითქოს ვცხოვრობთ სადმე ერთად...
თავისუფლებაში.
შემობრძანდი ჩემს საკანში, სანატრელო ქალო!...
მტირალა ტირიფი
ტირიფების ანარეკლი
მდინარეზე ისე ჩანდა,
თითქოს წყალი მტირალ ტირიფს ძირს ჩამოშლილ ზილფებს ჰბანდა...
ტირიფსა და ტირიფს შუა ცეცხლოვან ხმლებს სჭვრეტდა თვალი,
იქ, ჩამავალ მზისკენ ჰქონდათ წითელ მხედრებს გზა და კვალი...
უცებ,
თითქოს გაქრა გზები,
თითქოს ფრინველს მოსტყდა ფრთები,
ძირს დაეცა იქ მათგანი ერთი ვინმე ცხენოსანი,
მაგრამ
არვის სთხოვა შველა,
შორს წავიდა მისგან ყველა
და მიმქროლავ მხედრებს მხოლოდ
მიადევნა ცრემლით მზერა...
ოჰ, საბრალო ის მხედარი!
არავინ ჰყავს მიმხედავი,
აღარასდროს ეღირსება მას, უძლურს და მიუსაფარს,
თეთრ მტერს სდიოს ხმლის ქნევით და ჩაეჭიდოს ცხენის ფაფარს...
თანამებრძოლ მხედრებს ვეღარ ხედავს...
ყველა ერთად ქრება
და ჩამავალ მზეს სხივები ეკარგება ნება-ნება.
მხედრებმა... მხედრებმა... წითელმა მხედრება,
რომელთა ცხენები ქარიშხალს ედრება,
გაქუსლეს, გაფრინდნენ შორეთში ჭენებით,
ფრთამალი ცხენებით..
ცხენებით...
ცხენებით...
და იმ მხედრებივით, ქარებით დევნილი,
მიფრინავს სიცოცხლეც, ჩვენგან გაფრენილი.
თითქოს წყალიც გაირინდა,
ჩრდილი ჩრდილში ჩაიბინდა,
არაფერი დარჩა წმინდა,
არ კვნესოდა არავინ და
ცისფერ თვალშიც ჩაქრა სხივი...
ტირიფების გრძელი მწკრივი
ატირდა და მდინარეზე
აციმციმდა ცრემლთა მძივი.
ნუღარ სტირი, შენ ტირიფო,
ნუ ისველებ ცრემლით ზილფებს...
განა შვებას ეღირსება ის, ვინც გულზე ხელებს იკრეფს?!
ნუღარ სტირი...
ნუ ისველებ ზილფებს...
ორჰან ველი ქანიქი
(1914 - 1950)
მე განა შორს ვარ...
მე განა შორს ვარ... ჩემს სანახავად
შენსავე მზერას აედევნე... ეგებ არც გჯერა,
რომ უფრო ახლოს მე ვარ შენთან, ვიდრე შენ თავად, _
მე ვარ შენს გულში ყოველი ძგერა.
რაღაც უცნაური ამბავი ხდება
ასე ლამაზი როგორ არის ყოველდღე ეს ზღვა?
ნუთუ ეს ზეცა მუდამ არის ასე უძირო?
ნეტავ ყოველთვის ასე იყო ისე ვით დღეს და
ამ მზეს ფანჯრიდან მუდამ ასე უნდა ვუმზირო?
არა, ო, არა,
ალბათ, არის ღვთიური ნება....
ან იქნებ რაღაც უცნაური ამბავი ხდება?
ვყიდულობ ძველმანებს
დროს ძველმანების ძებნაში ვკარგავ
და მათგან ვარსკვლავებს ვძერწავ თუ ვქარგავ;
მუსიკით მესხმევა თავბრუ და რეტი,
ის არის სულისთვის საზრდოზე მეტი;
თუ ლექსი დავწერე მცირე თუ დიდი,
ძველმანებს ვყიდულობ, მერე მათ ვყიდი
და ვიძენ მუსიკას... და ვნატრობ, უჰ, რამდენს,
რომ რახის ბოთლებში თევზივით ვცურავდე
მარტოობის ლექსი
ვინც მარტოობას არ განიცდის, მან ის არ იცის
სიჩუმე რარგი საშიშია და შემზარავი;
საკუთარ თავთან საუბრით რომ გულს ვერ დაიცლის,
სარკეში ვინმეს რომ ეძებს და არ ჩანს არავინ...
ეს მარტოსულმა იცის მხოლოდ და ის განიცდის,
სხვამ ეს არ იცის.
სტამბოლისთვის
აპრილი
შეუძლებელია
ლექსები წერო,
შეყვარებული როცა გქვია და
არ წერო მაშინ,
როცა აპრილი შემოფრთიანდა.
ოცნებები და მოგონებები...
ოცნებას თავის ადგილი აქვს,
ხსოვნას _ თავისი...
მითხარით ვინმემ _ როგორღა ცხოვრობთ
ქალაქში, სადაც აღარსაით მოჩანს აისი.
ხოჭოები და სულ ხოჭოები...
ნუღარას ფიქრობ,
მოიმარჯვე მხოლოდ წადილი! _
ასე იქცევა, თუა სადმე ხოჭო ნამდვილი.
მოწვევაა თუ მოპატიჟება...
მოდი, კვლავ გელი!
ნეტავ ისეთი ამინდები სადმე თუ არი,
რომ შენ მოსვლაზე ვერასოდეს მითხრა უარი.
გამგზავრება
ვდგავარ და ვუმზერ, აგერ, გასცდა გემი ჩემს ნაპირს...
თავს ვერ დავიხრჩობ ზღვაში, როცა მშვენიერია
ეს ქვეყანა და ვუძლებ გულის ტკივილს... უცრემლოდ.
თვითმკვლელობა
ჩემს თვითმკვლელობას არ ვაცნობებ ქვეყნად არავის,
მექნება მხოლოდ
სისხლის პატარა წვეთი ანდა ლაქა ბაგეზე
და ვინც არ მიცნობს, ასე იტყვის: `ეჭვი არ არის
მას სიყვარულმა მოუღო ბოლო~.
ნაცნობს კი აზრად ეს მოუვა: `ჩვენ გვაქვს სახეზე
შედეგი მისი მწუხარების, სულის მზარავის~,
მაგრამ მიზეზი ვინ და რა არის
არვინ იცის, რომ რაღაც სხვა არის.
ოქთაი რიფათი
(1914-1988)
ჩემს მეუღლეს
ყოველი ნივთი აქ ცოცხლობს შენით,
მხოლოდ შენ ჰფენდი ნათელს ოთახებს,
დილა სარკმელთან მობრძანებით და შემოფრენით
გვიძღვნიდა მთელ დღეს და კარგ ამბავს ჩვენთვის
მოსახდენს...
ჩვენ ერთი ვაშლის ორ ნაწილს ვგავდით,
ყველაფერს ერქვა ჩვენი სახელი;
ბიბინებს მდელო, ყველგან, სადაც შენ ფეხი დადგი...
და მარტოობა მოდის იმ გზით, შენ რომ წახვედი.
აღფრთოვანება
რა ლამაზია შუბლთან მოკლედ
შეჭრილი ზილფი,
შენს მოქნილ წარბებს რომ დასთამაშებს
და ღერა-ღერა იხლართება წამწამთა შორის...
რა ლამაზია შენი სახე,
როცა თითებით ღაწვებს ეხები,
როცა მგონია, რომ სამყარო მთელი აქ ვნახე
და ირწევიან ღრუბლებს შუა ან ეს ვერხვები
ან თვით სტამბოლი.
პური და ვარსკვლავები
პურს ჩუმად ვღეჭავ
და შორს... სადღაც შორს ვარსკვლავებს ვუმზერ;
ფიქრს და ფიქრს შუა უცაბედმა მომიცვა ეჭვმა:
მე იქნებ მაშინ უფრო მეტად მომინდა პურზე
ვარსკვლავთა შეჭმა.
აზიზ ნესინი
(1915-1995)
ულამაზესი
ეს მუზეუმია თუ ის მუზეუმია,
ლამაზია მაშინ, თუ შენ ხარ ჩემს გვერდით,
იქ ვერვის ვხედავ და იქ სულ სიჩუმეა,
თუ შენ გაკოცე და მერე შევედით.
ეს სასმელია თუ ის სასმელია,
მაშინ დამათრობს, თუ შენთან ერთად შევსვი,
ვინც გინდა მიმზერდეს, ჩემთვის სულერთია,
თუ შენ გაკოცე და გრძნობებში გადავეშვი.
ფიქრი ამ ქვეყანაზეა თუ იმ ქვეყანაზეა,
მხოლოდ შენზეა და შენთვის ფიქრებით,
ეს სილამაზეა თუ ის სილამაზეა,
მაშინ გამოჩნდება თუ ერთად ვიქნებით.
* * *
მე შენ იმდენხანს, იმდენხანს გელოდი,
რომ ეს მოლოდინი იქცა ჩემს ცხოვრებად.
შენ დამიბრუნდი დიდი ხნის შემდეგ, მაგრამ
ახლა მოლოდინი უფრო მიყვარს, ვიდრე შენ.
ამაოდ, რადგან...
შენ აქ არა ხარ...
სულ ამაოდ გაწვიმდა, რადგან
ვერ დავსველდებით ახლა ერთად ჩვენ ამ წვიმაში...
სადღაც მდინარეც არის, ალბათ, ამაოდ, რადგან
ვერ ვისერინებთ მის ნაპირზე ფეხშიშველნი და
ვეღარ ჩავტოვებთ ჩვენს ნაკვალევს ერთად სილაში.
მიედინება გზაც შორეთში
ამაოდ, რადგან
მხარს ვერ ავუბამთ ჩვენ მას დევნით, ვეღარც იმაში,
რომ თრთოლვითა და მღელვარებით
განშორებულნი
ცრემლად ვიქცეთ და შევედინოთ შესადინარში.
იქნებ ამაოდ მიყვარხარ, რადგან
ამაოებად იქცა ეს ცხოვრებაც...
შვებას ვერ ვხედავ ვერც ღამეში, ვეღარც დილაში...
სამყაროს უკმარისობა
ჩემი გული ვერ ეტევა ჩემს სხეულში,
ჩემი სხეული - ჩემს ოთახში,
ჩემი ოთახი ვერ დავტიე ჩემს სახლში და
ჩემი სახლიც ვეღარ თავსდება ჩემს ქვეყანაში,
ჩემი ქვეყნისთვის ეს სამყაროც აღარ კმარა
და ლამისაა ავფეთქდე...
ტკივილი ჩემი წუხილისა დუმილს მაიძულებს,
ჩემმა დუმილმა გაარღვია ზეცის საზღვრები,
როგორ გავანდო ჩემი ტკივილი ამქვეყნად ვინმეს,
როცა ჩემი სიყვარული გულში ვერ ეტევა და
ჩემი გონება ლამისაა თავიდან ამოიფრქვეს...
ჰოი, ტაძრებო! -
თქვენსავით მტკივა ბზარები
და ახლაღა ვხვდები, ვხვდები ახლა -
ჩემს სატკივარს ვერავის ვეტყვი.
ათილა ილჰანი
(1925-2005)
შემოდგომა მერქმევა
ეს რა ხდება?!
ან მე თავად რა მომდის?!
კვირტი კვირტთან
ტყემლის ტოტზე ფეთქდება,
სხივი სხივთან დილიდან საღამომდის
ჩემს სიცოცხლეს ნება-ნება ეფრქვევა...
მე კი ვზივარ... ფოთოლ-ფოთოლ ჩამოცლილს
ვხედავ ხეებს, რადგან...
რადგან რა ხდება?! _
მეც სახელად `შემოდგომა~ მერქმევა.
მარტოობის ლექსი
ზეცის დიდი სიწყვდიადის მზერამ ხალხი გადარია, _
ვარსკვლავები მტევან-მტევან ჩამოკრიფონ,
მზად არიან...
მეც მარტო ვარ... მთის მწვერვალნიც
სულ მარტონი რად არიან?!
ღამის თითებს მოსწყდა თითქოს
ერთი ია... ერთი ვარდი...
მე ბავშვობის სიმღერებში
ბაგის თრთოლვით გადავვარდი...
შენ დაგეძებ სიბნელეში მიწაზედ ხარ?!
გზად ხარ? ცად ხარ?!
მზერით გეძებ, შენ კი მზერით უკარება
ასე რად ხარ? სად ხარ?
ასეთია სიყვარული
რა ქალები მყვარებია! - დღეს არ ჩანან არსად...
შემოდგომის წვიმა ჰქონდათ მოსასხამად... არსად....
მოფერებას პასუხობდნენ ჩვილი ბავშვის მსგავსად.
ზოგჯერ, როცა ვშორდებოდი, იცრემლებდნენ თვალებს...
რა ქალები მყვარებია! - დღეს არ ჩანან არსად...
არ ვიცოდი, ასე ტრფობა რომ შეეძლოთ ქალებს,
რომ არასდროს ვავიწყდები მათ არაფრის ფასად.
დღესაც მომდის წერილები მათგან... მათგან... მხოლოდ
ერთ ოცნებას ვიხსენებ და გადაიქცნენ ასად...
დამავიწყდა ყველა ლექსი სრულად, უთავბოლოდ....
რა ქალები მყვარებია! - დღეს არ ჩანან არსად...
ვიხსენებ და თითქოს ქრება მარტოობის სევდა,
თუმცა ვიცი, შორს არიან.... ხმა კი მესმის, მესმის....
თითქოს ღრუბლად გადაიქცა, რა ტკივილიც მდევდა,
გაქრა ტრფობა, მაგრამ ახლა ხსოვნა თავბრუდ მესხმის.
სხვას ასეთი სიყვარული სად ჰქონია სხვა - სად?!
რა ქალები მყვარებია! - დღეს არ ჩანან არსად....
მოლოდინი
ასე მითხრა - "მელოდეო"; თუმცა დიდხანს ველოდი,
არ მოვიდა და ლოდინის გულზე მაწვა მე ლოდი...
მკვდარს ვემსგავსე და ვნატრობდი, სიკვდილს არ ავცდენოდი...
არ მოვკვდი და ვერც ვცოცხლობდი - თავს ვერაფრით ვშველოდი.
მაინც შენი ტრფობა მინდა
ვინც არ უნდა შევიყვარო, მაინც შენი ტრფობა მინდა!...
ვინც არ უნდა შეიცვალოს, თუნდაც ბილწი გახდეს წმინდა,
თუნდაც ლურჯი თვალი ექცეს მწვანედ ჩემთა თვალთა წინ და
თუნდ გემსგავსოს შენ ხმით ისე, თითქოს ლექსად გადმოდინდა,
სიგარეტიც შენებურად მოიმარჯვოს.... არავინ და
არვინ მინდა მე შენს მეტი.... დავალ გარეთ, ვზივარ შინ და
ვერ გავიგე, ეს სიცოცხლე რა სიზმარში გამიფრინდა....
ვინც არ უნდა შევიყვარო, მაინც შენი ტრფობა მინდა!...
დავივიწყე ყველაფერი: სიყვარული, ტრფობა, ვნება...
ქერათმიანს შავგრემანი (ან პირიქით) ენაცვლება,
გაურკვეველ სახეს სახე მისდევს როგორც გზნებას გზნება,
ზოგის ბაგეს სისხლი წვავს და ზოგზე თითქოს თოვლი დნება...
ღმერთო, ამდენ ზმანებებში ძალას ვკარგავ ნება-ნება...
ჩემს გიტარას ვუსმენ ისევ და წარსული მენანება,
ვინც არ უნდა შევიყვარო - ასეთია ღმერთის ნება! -
არვინ მინდა მე შენს მეტი.... შენთან ყოფნა მენატრება.
ვინც არ უნდა შევიყვარო.... რაგინდ მწვავდეს ცეცხლის ალი,
მაინც შენსკენ მომიძღვება წუთისოფლის გზა და კვალი,
ეგებ ენა აელესათ დასაცინად, როგორც ხმალი,
ჩემს სიყვარულს მიაწერეს ეგებ ქვეყნის ცოდვა-ბრალი,
ეგებ წვიმს და მე ვეღარ ვგრძნობ, დამიბრმავდა ეგებ თვალი...
ეგებ შენთან დამრჩა გული, მე კი სხვაგან დავრჩი მწყრალი...
ეგებ სიოც მოქრის შენგან ვნებითა და კოცნით მთვრალი,
ეგებ რაღაც ჯადო ხარ და სულაც არ ხარ მხოლოდ ქალი...
იუმით იაშარ ოღუზჯანი
(1926-1984)
შენთან ერთად სიკვდილიც მინდა
მონადირის სახლი სადღაც მთებში,
მიწაზე მუხლამდე თოვლია,
ცეცხლი გიზგიზებს ბუხარში,
გარეთ ქარი ღმუის...
მოდი,
ჯერ მოვეფეროთ ერთმანეთს... დიდხანს... დიდხანს...
ბუხრის წინ დათვის ტყავზე დავწვებით და
მე შენს სხეულს კვადრატულ სანტიმეტრებად დავყოფ
და დავიწყებ თანდათან
ყოველი სანტიმეტრის კოცნას,
მერე ჩაგიკრავ გულში ისე ძლიერ,
ისე უნდა დავიხოცოთ ერთად,
რომ წლები გავლენ
და ვიღაც გვიპოვის აუცილებლად,
ჩვენ _ უსულოს და უხორცოს,
ჩვენს ჩონჩხებს კი ვერ დააშორებენ ერთმანეთს...
მოდი,
რა ლაღად ვსუნთქავთ ახლა და...
მე შენთან ერთად სიკვდილიც მინდა!
მშრომელი
მე ვარ ყველაზე მშრომელი ამქვეყნად _
დღე-ღამეში არის 24 საათი
და 24 საათი მე შენზე ვფიქრობ.
ჯან იუჯელი
(1926-1999)
შენ გიხდება ხმელთაშუა ზღვა
შენ გიხდება ხმელთაშუა ზღვა...
ვარსკვლავებს ოფლი ასხამთ და შენც ოფლიანობ,
ცხვირის წვერი გილაპლაპებს თითქოს.
არ წყდება ძრავების ხმაური,
სადღაც შორს ძაღლები ყეფენ,
ბავშვიც ატირდა...
ფატმანი ისევ ხსნის შუქურიდან თავის მოსასხამს,
ალი დუმდუმი საათობით ეკამათება დედას,
მეთევზეები თითქოს სილას აწნავენ ზღვას,
მათი ხმების ფონზე შენს მარტოობას ვესაუბრები,
როგორც ამეტყველებულ ნემსიწვერებს.
წუხელის ადრე დავწექით,
ნიავი ქროდა ჩვენს სხეულებზე,
ჩემს ხელებს ისევ ასდით მინდვრის სურნელი,
მაგრამ ასე მგონია, კი არ ვიწექი შენთან,
მთებში დავხეტიალობდი.
მე შენგან ზღვის ხატვა ვისწავლე,
ხელიდან არ დამიგდია ცისფერი ფანქარი...
ტირანის მსგავსად, ჯარს რომ მიუძღვება,
ჩემი მასწავლებელიც მიდის სკოლაში
და მე მივყვები მას...
გზადაგზა რვეულში ვხატავ სამხრეთის ქარს,
მერცხლების კუნძულს რომ ეალერსება...
და წრიალებენ, წრიალებენ თავში
შენთან ერთად გატარებული დღეები...
ჩემი ცხოვრება მოვერცხლილ გზად იქცა,
შენს მზეს რომ შეეხო.
ზღვისპირეთში მეკობრეთა გამოქვაბულივით
აბნელებს ჩემს თვალებს შენი სილამაზე...
სიკვდილი იქნებ განბანაა მღვრიე წყალში,
ირგვლივ კი შენი ზღვებია,
მწვანე წყალმცენარეებით და
ლაჟვარდოვანი ზედაპირით მოლივლივე.
ასე მეგონა, თავზე მენგრეოდა ყველაფერი,
ალკოჰოლის ხანა მხოლოდ ნანგრევებს ტოვებდა...
თურმე ბედნიერების მწვერვალზე ვიყავ...
შენ რომ გაგიცან, გავიგე, რომ
ძველბერძენთა ცხენები კვლავ დანავარდობენ,
კვლავ აშრიალებენ ფაფარს...
როცა დღე მიიპარება ჩვენგან
და ხეების ჩრდილებს
ხატავს ბორცვებზე,
სულიც მიიჩქარის
სადღაც მიმალული სილამაზისკენ...
ჩემო ქალბატონო, შენ უხდები ხმელთაშუა ზღვას!
ანდერძი
ჩემო ბეკეკა, მე დათჩაში დამასაფლავე,
დაივიწყე ანკარა და სტამბოლი!
ეს ადგილები პირთამდეა სავსე
და თანაც ძალიან ძვირია.
მაგალითად, ზინჯირლიკუიუში*
ერთი საფლავი 750 მილიონი ღირს,
აქ კი ბევრად იაფი და უსაფრთხოა
და არც გაპატიოსნების ლოცვებია საჭირო...
გეუბნები _ დათჩაში დამასაფლავე,
თუ იფიქრებენ, რომ ამ საფლავში ზღვას,
რომ გადაჰყურებს, განძია დამალული...
დაე, გამძარცვონ... ხელს არ შევუშლი!
ჯემალ სურეია
(1931-1990)
ვარდი
ალექსანდრე ელერდაშვილის თარგმანი
ვარდებში ვდგავარ _ ცრემლი მდის,
ქუჩაში _ ვკვდები ყოველ საღამოს...
ღამე გასრულდა, დღე მიდის...
აწ უშენობის წკვარამს დავძლევ ნეტავ, რაღა დროს?!
შენმა თვალებმა რად დამასვეს დაღი მე ბინდის?!
შენს ხელებს, მინდა, რომ ვეფერო განთიადამდე,
შენი ხელები - ასე თეთრი, სპეტაკი ასე...
შენი ხელების მეშინოდეს ნეტავ სადამდე?!
მატარებელი დგას - უკვე სავსე,
მე კი სადგურსაც ვერ მივაგენ...
დავძრწი აქამდე.
ქუჩაში გდია ფურცელი ვარდის,
მინდა შევიგრძნო სურნელი მისი,
მაგრამ ხელებს მტეხს სიმძიმე დარდის,
თითქოსდა ვიყო მარტოოდენ მე ამის ღირსი...
სადღაც კი ბოშა ზურნის ხმაზე ღიღინით დადის.
მეჰმეთ აქიფ ერსოი
(1873-1936)
ათას ოთხასი წლის წინ რომ იშვა
ყმაწვილი, მსგავსი გაბადრულ მთვარის,
ღვთის განჩინებით მას დაევალა
ჭირთაგან დახსნა არაბთა მხარის.
ადამის მოდგმა ასობით წელი
ღვთის მოციქულის შობას ელოდა,
მაგრამ თავიდან ვერვინ გაიგო,
რომ ის ყმაწვილი უფლისგან არის.
თუმცა რად გიკვირთ? _ ყმაწვილი იგი
თითქმის ველურთა მხარეში იშვა,
სადაც ხანგრძლივად ცხოვრობდა ხალხი _
ურჯულოთა და უღვთოთა გვარის.
იქაც კი, სადაც ცხოვრებას ჰქონდა
ასე თუ ისე ზნე და ზნეობა,
მანკიერება იყო იმ ზომის,
ვით დღევანდელი დღის შესაზარის.
იქ თითქოს ყველა მხეცსა ჰგავდა და
ლამის ცოცხლადვე ჭამდნენ ერთმანეთს,
ეშმაკი იყო ბატონ-პატრონი
ამ დედამიწის მთისა და ბარის.
მთელი სამყარო იყო ჩაფლული
სიხარბესა და ანგარებაში,
აღმოსავლეთის წარსულ დიდებას
დრო დასდგომოდა კვდომის და ზღვარის.
ღვთის მოციქული ორმოცი წლის რომ
შესრულდა, დადგა ცვლილების ჟამი,
ვინც მას ენდო, ის ღრმად ჩაფიქრდა
და შერცხვა ძველი ნამოქმედარის.
განწმინდა თვისი სულიერებით
მან ეს ქვეყანა და ღვთის წყალობა
მოჰფინა ყველას... მადლიერ მოყვრად
შეძლო გარდაქმნა მტარვალთა ჯარის.
ყველა სუსტსა და სასომიხდილში
შვა ჭეშმარიტი რწმენით იმედი
და გზა აჩვენა, რომ ცოდვა-ბრალი
დავიწყებოდათ, ვით ქროლა ქარის.
რომ ყველა იქმდეს დედამიწაზე
უფლის სახელით მადლს და სიკეთეს...
სამართლითა და პატიოსნებით
ავდარს მიეცა იერი დარის.
ღმერთმა მოწყალემ და მწყალობელმა,
ღვთის მოციქულის გარდმოვლინებით
განწმინდა ზადი და მოგვცა მადლი
ამ ყველაფრისა, რაც ქვეყნად არის.
ქემალეთთინ ქამუ
(1901-1948)
უცხოეთში
უცხოეთი, როგორც სევდა მზარავი,
რა ხანია, ჩემია და ჩემშია,
ახლობელი არსად მოჩანს არავინ,
უცხოობა ირგვლივ ყველაფერშია.
დრო გადის და სანთელივით ვდნები და
ყველა იმედს ერთად ვეთხოვები და
მგონი, უცხო ჩემთვის თავად ვხდები და
ეს ფიქრები, სადაცაა, შემშლიან.
უხალისოდ საპყარი ვარ, სხვა რა ვარ?!
თითქოს ცალი ხელის ანაბარა ვარ...
უცხოეთში მყოფი მე კი არა ვარ,
უცხოეთი, რა ხანია, ჩემშია.
ნაზიმ ჰიქმეთი
(1902-1963)
შემობრძანდი, სანატრელო ქალო!...
შემობრძანდი ჩემს საკანში, სანატრელო ქალო!...
დაღლილი ხარ? -
რით გიშველო, რომ არ დაიღალო?!
ფეხს ვარდისწყლით აქ ვერ დაგბან, არ მაქვს ვერცხლის ვარცლი...
მწყურვალი ხარ? -
ვერც შარბათით სავსე ჭიქას დაცლი...
მშიერი ხარ? -
შენ აქ სუფრა არ დაგხვდება არსად...
ღატაკი ვარ მემლექეთის სიღატაკის მსგავსად.
შემობრძანდი ჩემს საკანში, სანატრელო ქალო!...
რაწამს ნაბიჯს გადმოადგამ,
მსურს ღიმილით თვალო,
აქ რამდენი აყვავდება იატაკზე ვარდი,
თვალზე რამდენ მარგალიტის
ცრემლს დაგვადენს დარდი...
ეს საკანიც გამდიდრდება მზის სინათლით მაშინ, -
თითქოს ვცხოვრობთ სადმე ერთად...
თავისუფლებაში.
შემობრძანდი ჩემს საკანში, სანატრელო ქალო!...
მტირალა ტირიფი
ტირიფების ანარეკლი
მდინარეზე ისე ჩანდა,
თითქოს წყალი მტირალ ტირიფს ძირს ჩამოშლილ ზილფებს ჰბანდა...
ტირიფსა და ტირიფს შუა ცეცხლოვან ხმლებს სჭვრეტდა თვალი,
იქ, ჩამავალ მზისკენ ჰქონდათ წითელ მხედრებს გზა და კვალი...
უცებ,
თითქოს გაქრა გზები,
თითქოს ფრინველს მოსტყდა ფრთები,
ძირს დაეცა იქ მათგანი ერთი ვინმე ცხენოსანი,
მაგრამ
არვის სთხოვა შველა,
შორს წავიდა მისგან ყველა
და მიმქროლავ მხედრებს მხოლოდ
მიადევნა ცრემლით მზერა...
ოჰ, საბრალო ის მხედარი!
არავინ ჰყავს მიმხედავი,
აღარასდროს ეღირსება მას, უძლურს და მიუსაფარს,
თეთრ მტერს სდიოს ხმლის ქნევით და ჩაეჭიდოს ცხენის ფაფარს...
თანამებრძოლ მხედრებს ვეღარ ხედავს...
ყველა ერთად ქრება
და ჩამავალ მზეს სხივები ეკარგება ნება-ნება.
მხედრებმა... მხედრებმა... წითელმა მხედრება,
რომელთა ცხენები ქარიშხალს ედრება,
გაქუსლეს, გაფრინდნენ შორეთში ჭენებით,
ფრთამალი ცხენებით..
ცხენებით...
ცხენებით...
და იმ მხედრებივით, ქარებით დევნილი,
მიფრინავს სიცოცხლეც, ჩვენგან გაფრენილი.
თითქოს წყალიც გაირინდა,
ჩრდილი ჩრდილში ჩაიბინდა,
არაფერი დარჩა წმინდა,
არ კვნესოდა არავინ და
ცისფერ თვალშიც ჩაქრა სხივი...
ტირიფების გრძელი მწკრივი
ატირდა და მდინარეზე
აციმციმდა ცრემლთა მძივი.
ნუღარ სტირი, შენ ტირიფო,
ნუ ისველებ ცრემლით ზილფებს...
განა შვებას ეღირსება ის, ვინც გულზე ხელებს იკრეფს?!
ნუღარ სტირი...
ნუ ისველებ ზილფებს...
ორჰან ველი ქანიქი
(1914 - 1950)
მე განა შორს ვარ...
მე განა შორს ვარ... ჩემს სანახავად
შენსავე მზერას აედევნე... ეგებ არც გჯერა,
რომ უფრო ახლოს მე ვარ შენთან, ვიდრე შენ თავად, _
მე ვარ შენს გულში ყოველი ძგერა.
რაღაც უცნაური ამბავი ხდება
ასე ლამაზი როგორ არის ყოველდღე ეს ზღვა?
ნუთუ ეს ზეცა მუდამ არის ასე უძირო?
ნეტავ ყოველთვის ასე იყო ისე ვით დღეს და
ამ მზეს ფანჯრიდან მუდამ ასე უნდა ვუმზირო?
არა, ო, არა,
ალბათ, არის ღვთიური ნება....
ან იქნებ რაღაც უცნაური ამბავი ხდება?
ვყიდულობ ძველმანებს
დროს ძველმანების ძებნაში ვკარგავ
და მათგან ვარსკვლავებს ვძერწავ თუ ვქარგავ;
მუსიკით მესხმევა თავბრუ და რეტი,
ის არის სულისთვის საზრდოზე მეტი;
თუ ლექსი დავწერე მცირე თუ დიდი,
ძველმანებს ვყიდულობ, მერე მათ ვყიდი
და ვიძენ მუსიკას... და ვნატრობ, უჰ, რამდენს,
რომ რახის ბოთლებში თევზივით ვცურავდე
მარტოობის ლექსი
ვინც მარტოობას არ განიცდის, მან ის არ იცის
სიჩუმე რარგი საშიშია და შემზარავი;
საკუთარ თავთან საუბრით რომ გულს ვერ დაიცლის,
სარკეში ვინმეს რომ ეძებს და არ ჩანს არავინ...
ეს მარტოსულმა იცის მხოლოდ და ის განიცდის,
სხვამ ეს არ იცის.
სტამბოლისთვის
აპრილი
შეუძლებელია
ლექსები წერო,
შეყვარებული როცა გქვია და
არ წერო მაშინ,
როცა აპრილი შემოფრთიანდა.
ოცნებები და მოგონებები...
ოცნებას თავის ადგილი აქვს,
ხსოვნას _ თავისი...
მითხარით ვინმემ _ როგორღა ცხოვრობთ
ქალაქში, სადაც აღარსაით მოჩანს აისი.
ხოჭოები და სულ ხოჭოები...
ნუღარას ფიქრობ,
მოიმარჯვე მხოლოდ წადილი! _
ასე იქცევა, თუა სადმე ხოჭო ნამდვილი.
მოწვევაა თუ მოპატიჟება...
მოდი, კვლავ გელი!
ნეტავ ისეთი ამინდები სადმე თუ არი,
რომ შენ მოსვლაზე ვერასოდეს მითხრა უარი.
გამგზავრება
ვდგავარ და ვუმზერ, აგერ, გასცდა გემი ჩემს ნაპირს...
თავს ვერ დავიხრჩობ ზღვაში, როცა მშვენიერია
ეს ქვეყანა და ვუძლებ გულის ტკივილს... უცრემლოდ.
თვითმკვლელობა
ჩემს თვითმკვლელობას არ ვაცნობებ ქვეყნად არავის,
მექნება მხოლოდ
სისხლის პატარა წვეთი ანდა ლაქა ბაგეზე
და ვინც არ მიცნობს, ასე იტყვის: `ეჭვი არ არის
მას სიყვარულმა მოუღო ბოლო~.
ნაცნობს კი აზრად ეს მოუვა: `ჩვენ გვაქვს სახეზე
შედეგი მისი მწუხარების, სულის მზარავის~,
მაგრამ მიზეზი ვინ და რა არის
არვინ იცის, რომ რაღაც სხვა არის.
ოქთაი რიფათი
(1914-1988)
ჩემს მეუღლეს
ყოველი ნივთი აქ ცოცხლობს შენით,
მხოლოდ შენ ჰფენდი ნათელს ოთახებს,
დილა სარკმელთან მობრძანებით და შემოფრენით
გვიძღვნიდა მთელ დღეს და კარგ ამბავს ჩვენთვის
მოსახდენს...
ჩვენ ერთი ვაშლის ორ ნაწილს ვგავდით,
ყველაფერს ერქვა ჩვენი სახელი;
ბიბინებს მდელო, ყველგან, სადაც შენ ფეხი დადგი...
და მარტოობა მოდის იმ გზით, შენ რომ წახვედი.
აღფრთოვანება
რა ლამაზია შუბლთან მოკლედ
შეჭრილი ზილფი,
შენს მოქნილ წარბებს რომ დასთამაშებს
და ღერა-ღერა იხლართება წამწამთა შორის...
რა ლამაზია შენი სახე,
როცა თითებით ღაწვებს ეხები,
როცა მგონია, რომ სამყარო მთელი აქ ვნახე
და ირწევიან ღრუბლებს შუა ან ეს ვერხვები
ან თვით სტამბოლი.
პური და ვარსკვლავები
პურს ჩუმად ვღეჭავ
და შორს... სადღაც შორს ვარსკვლავებს ვუმზერ;
ფიქრს და ფიქრს შუა უცაბედმა მომიცვა ეჭვმა:
მე იქნებ მაშინ უფრო მეტად მომინდა პურზე
ვარსკვლავთა შეჭმა.
აზიზ ნესინი
(1915-1995)
ულამაზესი
ეს მუზეუმია თუ ის მუზეუმია,
ლამაზია მაშინ, თუ შენ ხარ ჩემს გვერდით,
იქ ვერვის ვხედავ და იქ სულ სიჩუმეა,
თუ შენ გაკოცე და მერე შევედით.
ეს სასმელია თუ ის სასმელია,
მაშინ დამათრობს, თუ შენთან ერთად შევსვი,
ვინც გინდა მიმზერდეს, ჩემთვის სულერთია,
თუ შენ გაკოცე და გრძნობებში გადავეშვი.
ფიქრი ამ ქვეყანაზეა თუ იმ ქვეყანაზეა,
მხოლოდ შენზეა და შენთვის ფიქრებით,
ეს სილამაზეა თუ ის სილამაზეა,
მაშინ გამოჩნდება თუ ერთად ვიქნებით.
* * *
მე შენ იმდენხანს, იმდენხანს გელოდი,
რომ ეს მოლოდინი იქცა ჩემს ცხოვრებად.
შენ დამიბრუნდი დიდი ხნის შემდეგ, მაგრამ
ახლა მოლოდინი უფრო მიყვარს, ვიდრე შენ.
ამაოდ, რადგან...
შენ აქ არა ხარ...
სულ ამაოდ გაწვიმდა, რადგან
ვერ დავსველდებით ახლა ერთად ჩვენ ამ წვიმაში...
სადღაც მდინარეც არის, ალბათ, ამაოდ, რადგან
ვერ ვისერინებთ მის ნაპირზე ფეხშიშველნი და
ვეღარ ჩავტოვებთ ჩვენს ნაკვალევს ერთად სილაში.
მიედინება გზაც შორეთში
ამაოდ, რადგან
მხარს ვერ ავუბამთ ჩვენ მას დევნით, ვეღარც იმაში,
რომ თრთოლვითა და მღელვარებით
განშორებულნი
ცრემლად ვიქცეთ და შევედინოთ შესადინარში.
იქნებ ამაოდ მიყვარხარ, რადგან
ამაოებად იქცა ეს ცხოვრებაც...
შვებას ვერ ვხედავ ვერც ღამეში, ვეღარც დილაში...
სამყაროს უკმარისობა
ჩემი გული ვერ ეტევა ჩემს სხეულში,
ჩემი სხეული - ჩემს ოთახში,
ჩემი ოთახი ვერ დავტიე ჩემს სახლში და
ჩემი სახლიც ვეღარ თავსდება ჩემს ქვეყანაში,
ჩემი ქვეყნისთვის ეს სამყაროც აღარ კმარა
და ლამისაა ავფეთქდე...
ტკივილი ჩემი წუხილისა დუმილს მაიძულებს,
ჩემმა დუმილმა გაარღვია ზეცის საზღვრები,
როგორ გავანდო ჩემი ტკივილი ამქვეყნად ვინმეს,
როცა ჩემი სიყვარული გულში ვერ ეტევა და
ჩემი გონება ლამისაა თავიდან ამოიფრქვეს...
ჰოი, ტაძრებო! -
თქვენსავით მტკივა ბზარები
და ახლაღა ვხვდები, ვხვდები ახლა -
ჩემს სატკივარს ვერავის ვეტყვი.
ათილა ილჰანი
(1925-2005)
შემოდგომა მერქმევა
ეს რა ხდება?!
ან მე თავად რა მომდის?!
კვირტი კვირტთან
ტყემლის ტოტზე ფეთქდება,
სხივი სხივთან დილიდან საღამომდის
ჩემს სიცოცხლეს ნება-ნება ეფრქვევა...
მე კი ვზივარ... ფოთოლ-ფოთოლ ჩამოცლილს
ვხედავ ხეებს, რადგან...
რადგან რა ხდება?! _
მეც სახელად `შემოდგომა~ მერქმევა.
მარტოობის ლექსი
ზეცის დიდი სიწყვდიადის მზერამ ხალხი გადარია, _
ვარსკვლავები მტევან-მტევან ჩამოკრიფონ,
მზად არიან...
მეც მარტო ვარ... მთის მწვერვალნიც
სულ მარტონი რად არიან?!
ღამის თითებს მოსწყდა თითქოს
ერთი ია... ერთი ვარდი...
მე ბავშვობის სიმღერებში
ბაგის თრთოლვით გადავვარდი...
შენ დაგეძებ სიბნელეში მიწაზედ ხარ?!
გზად ხარ? ცად ხარ?!
მზერით გეძებ, შენ კი მზერით უკარება
ასე რად ხარ? სად ხარ?
ასეთია სიყვარული
რა ქალები მყვარებია! - დღეს არ ჩანან არსად...
შემოდგომის წვიმა ჰქონდათ მოსასხამად... არსად....
მოფერებას პასუხობდნენ ჩვილი ბავშვის მსგავსად.
ზოგჯერ, როცა ვშორდებოდი, იცრემლებდნენ თვალებს...
რა ქალები მყვარებია! - დღეს არ ჩანან არსად...
არ ვიცოდი, ასე ტრფობა რომ შეეძლოთ ქალებს,
რომ არასდროს ვავიწყდები მათ არაფრის ფასად.
დღესაც მომდის წერილები მათგან... მათგან... მხოლოდ
ერთ ოცნებას ვიხსენებ და გადაიქცნენ ასად...
დამავიწყდა ყველა ლექსი სრულად, უთავბოლოდ....
რა ქალები მყვარებია! - დღეს არ ჩანან არსად...
ვიხსენებ და თითქოს ქრება მარტოობის სევდა,
თუმცა ვიცი, შორს არიან.... ხმა კი მესმის, მესმის....
თითქოს ღრუბლად გადაიქცა, რა ტკივილიც მდევდა,
გაქრა ტრფობა, მაგრამ ახლა ხსოვნა თავბრუდ მესხმის.
სხვას ასეთი სიყვარული სად ჰქონია სხვა - სად?!
რა ქალები მყვარებია! - დღეს არ ჩანან არსად....
მოლოდინი
ასე მითხრა - "მელოდეო"; თუმცა დიდხანს ველოდი,
არ მოვიდა და ლოდინის გულზე მაწვა მე ლოდი...
მკვდარს ვემსგავსე და ვნატრობდი, სიკვდილს არ ავცდენოდი...
არ მოვკვდი და ვერც ვცოცხლობდი - თავს ვერაფრით ვშველოდი.
მაინც შენი ტრფობა მინდა
ვინც არ უნდა შევიყვარო, მაინც შენი ტრფობა მინდა!...
ვინც არ უნდა შეიცვალოს, თუნდაც ბილწი გახდეს წმინდა,
თუნდაც ლურჯი თვალი ექცეს მწვანედ ჩემთა თვალთა წინ და
თუნდ გემსგავსოს შენ ხმით ისე, თითქოს ლექსად გადმოდინდა,
სიგარეტიც შენებურად მოიმარჯვოს.... არავინ და
არვინ მინდა მე შენს მეტი.... დავალ გარეთ, ვზივარ შინ და
ვერ გავიგე, ეს სიცოცხლე რა სიზმარში გამიფრინდა....
ვინც არ უნდა შევიყვარო, მაინც შენი ტრფობა მინდა!...
დავივიწყე ყველაფერი: სიყვარული, ტრფობა, ვნება...
ქერათმიანს შავგრემანი (ან პირიქით) ენაცვლება,
გაურკვეველ სახეს სახე მისდევს როგორც გზნებას გზნება,
ზოგის ბაგეს სისხლი წვავს და ზოგზე თითქოს თოვლი დნება...
ღმერთო, ამდენ ზმანებებში ძალას ვკარგავ ნება-ნება...
ჩემს გიტარას ვუსმენ ისევ და წარსული მენანება,
ვინც არ უნდა შევიყვარო - ასეთია ღმერთის ნება! -
არვინ მინდა მე შენს მეტი.... შენთან ყოფნა მენატრება.
ვინც არ უნდა შევიყვარო.... რაგინდ მწვავდეს ცეცხლის ალი,
მაინც შენსკენ მომიძღვება წუთისოფლის გზა და კვალი,
ეგებ ენა აელესათ დასაცინად, როგორც ხმალი,
ჩემს სიყვარულს მიაწერეს ეგებ ქვეყნის ცოდვა-ბრალი,
ეგებ წვიმს და მე ვეღარ ვგრძნობ, დამიბრმავდა ეგებ თვალი...
ეგებ შენთან დამრჩა გული, მე კი სხვაგან დავრჩი მწყრალი...
ეგებ სიოც მოქრის შენგან ვნებითა და კოცნით მთვრალი,
ეგებ რაღაც ჯადო ხარ და სულაც არ ხარ მხოლოდ ქალი...
იუმით იაშარ ოღუზჯანი
(1926-1984)
შენთან ერთად სიკვდილიც მინდა
მონადირის სახლი სადღაც მთებში,
მიწაზე მუხლამდე თოვლია,
ცეცხლი გიზგიზებს ბუხარში,
გარეთ ქარი ღმუის...
მოდი,
ჯერ მოვეფეროთ ერთმანეთს... დიდხანს... დიდხანს...
ბუხრის წინ დათვის ტყავზე დავწვებით და
მე შენს სხეულს კვადრატულ სანტიმეტრებად დავყოფ
და დავიწყებ თანდათან
ყოველი სანტიმეტრის კოცნას,
მერე ჩაგიკრავ გულში ისე ძლიერ,
ისე უნდა დავიხოცოთ ერთად,
რომ წლები გავლენ
და ვიღაც გვიპოვის აუცილებლად,
ჩვენ _ უსულოს და უხორცოს,
ჩვენს ჩონჩხებს კი ვერ დააშორებენ ერთმანეთს...
მოდი,
რა ლაღად ვსუნთქავთ ახლა და...
მე შენთან ერთად სიკვდილიც მინდა!
მშრომელი
მე ვარ ყველაზე მშრომელი ამქვეყნად _
დღე-ღამეში არის 24 საათი
და 24 საათი მე შენზე ვფიქრობ.
ჯან იუჯელი
(1926-1999)
შენ გიხდება ხმელთაშუა ზღვა
შენ გიხდება ხმელთაშუა ზღვა...
ვარსკვლავებს ოფლი ასხამთ და შენც ოფლიანობ,
ცხვირის წვერი გილაპლაპებს თითქოს.
არ წყდება ძრავების ხმაური,
სადღაც შორს ძაღლები ყეფენ,
ბავშვიც ატირდა...
ფატმანი ისევ ხსნის შუქურიდან თავის მოსასხამს,
ალი დუმდუმი საათობით ეკამათება დედას,
მეთევზეები თითქოს სილას აწნავენ ზღვას,
მათი ხმების ფონზე შენს მარტოობას ვესაუბრები,
როგორც ამეტყველებულ ნემსიწვერებს.
წუხელის ადრე დავწექით,
ნიავი ქროდა ჩვენს სხეულებზე,
ჩემს ხელებს ისევ ასდით მინდვრის სურნელი,
მაგრამ ასე მგონია, კი არ ვიწექი შენთან,
მთებში დავხეტიალობდი.
მე შენგან ზღვის ხატვა ვისწავლე,
ხელიდან არ დამიგდია ცისფერი ფანქარი...
ტირანის მსგავსად, ჯარს რომ მიუძღვება,
ჩემი მასწავლებელიც მიდის სკოლაში
და მე მივყვები მას...
გზადაგზა რვეულში ვხატავ სამხრეთის ქარს,
მერცხლების კუნძულს რომ ეალერსება...
და წრიალებენ, წრიალებენ თავში
შენთან ერთად გატარებული დღეები...
ჩემი ცხოვრება მოვერცხლილ გზად იქცა,
შენს მზეს რომ შეეხო.
ზღვისპირეთში მეკობრეთა გამოქვაბულივით
აბნელებს ჩემს თვალებს შენი სილამაზე...
სიკვდილი იქნებ განბანაა მღვრიე წყალში,
ირგვლივ კი შენი ზღვებია,
მწვანე წყალმცენარეებით და
ლაჟვარდოვანი ზედაპირით მოლივლივე.
ასე მეგონა, თავზე მენგრეოდა ყველაფერი,
ალკოჰოლის ხანა მხოლოდ ნანგრევებს ტოვებდა...
თურმე ბედნიერების მწვერვალზე ვიყავ...
შენ რომ გაგიცან, გავიგე, რომ
ძველბერძენთა ცხენები კვლავ დანავარდობენ,
კვლავ აშრიალებენ ფაფარს...
როცა დღე მიიპარება ჩვენგან
და ხეების ჩრდილებს
ხატავს ბორცვებზე,
სულიც მიიჩქარის
სადღაც მიმალული სილამაზისკენ...
ჩემო ქალბატონო, შენ უხდები ხმელთაშუა ზღვას!
ანდერძი
ჩემო ბეკეკა, მე დათჩაში დამასაფლავე,
დაივიწყე ანკარა და სტამბოლი!
ეს ადგილები პირთამდეა სავსე
და თანაც ძალიან ძვირია.
მაგალითად, ზინჯირლიკუიუში*
ერთი საფლავი 750 მილიონი ღირს,
აქ კი ბევრად იაფი და უსაფრთხოა
და არც გაპატიოსნების ლოცვებია საჭირო...
გეუბნები _ დათჩაში დამასაფლავე,
თუ იფიქრებენ, რომ ამ საფლავში ზღვას,
რომ გადაჰყურებს, განძია დამალული...
დაე, გამძარცვონ... ხელს არ შევუშლი!
ჯემალ სურეია
(1931-1990)
ვარდი
ალექსანდრე ელერდაშვილის თარგმანი
ვარდებში ვდგავარ _ ცრემლი მდის,
ქუჩაში _ ვკვდები ყოველ საღამოს...
ღამე გასრულდა, დღე მიდის...
აწ უშენობის წკვარამს დავძლევ ნეტავ, რაღა დროს?!
შენმა თვალებმა რად დამასვეს დაღი მე ბინდის?!
შენს ხელებს, მინდა, რომ ვეფერო განთიადამდე,
შენი ხელები - ასე თეთრი, სპეტაკი ასე...
შენი ხელების მეშინოდეს ნეტავ სადამდე?!
მატარებელი დგას - უკვე სავსე,
მე კი სადგურსაც ვერ მივაგენ...
დავძრწი აქამდე.
ქუჩაში გდია ფურცელი ვარდის,
მინდა შევიგრძნო სურნელი მისი,
მაგრამ ხელებს მტეხს სიმძიმე დარდის,
თითქოსდა ვიყო მარტოოდენ მე ამის ღირსი...
სადღაც კი ბოშა ზურნის ხმაზე ღიღინით დადის.